Getallenstelsels

Zie je nu ook nog dingen terug uit het 'oude' getallenselsels?

Lise
Leerling bovenbouw havo-vwo - donderdag 29 november 2012

Antwoord

Hallo, Lise.

Er zijn nog veel overblijfselen van oude getallenstelsels die niet gebaseerd zijn op het grondtal 10, maar op een ander grondtal.

Het bekendste voorbeeld is wellicht de klokrekening die gebaseerd is op het grondtal 12.

Lang geleden rekende men in dozijnen (twaalftallen). Men zegt nog wel "daarvan gaan er dertien in een dozijn". Een gros eieren is een dozijn dozijnen eieren, dus 144 stuks.

Een uur is verdeeld in zestig minuten, en een minuut in zestig seconden. Dus als je de tijd die iemand loopt in de marathon wil omzetten naar seconden, moet je rekenen met het zestigtallig stelsel.

Het grondtal zestig is handig omdat 60 veel gehele delers heeft. Daarom worden de grondtallen 12 en 60 en 90 ook van oudsher veel gebruikt in de astronomie en in de landmeetkunde.

Er gaan nog steeds 12 inches in een foot. De maat van een computerscherm wordt ook nog vaak aangeduid in inches!
Dat het grondtal 10 als basis voor het metrieke stelsel is genomen, komt omdat we tien vingers hebben. Telt men ook de tenen mee, dan krijgt men telwoorden als 'quatre vingt dix' ofwel 'four score and ten' (= negentig), waarbij men met grondtal twintig werkt.

In het digitale tijdperk lijkt het grondtal 10 al een beetje ouderwets. Zoals je weet, rekent men bij de (mega)bytes met het grondtal 2. Een kilobyte is niet duizend bytes, maar 1024 bytes, dat is een macht van 2. Dus het tellen met de vingers wordt vervangen door het tellen tot 2: uit (0) en aan (1).

vrijdag 30 november 2012

©2001-2024 WisFaq